การบำบัดน้ำเสียด้วยผักตบชวา บึงมักกะสัน

“...เบึงมักกะสันนี้ ทำโครงการที่เรียกว่าแบบคนจน โดยใช้หลักว่าผักตบชวาที่มีอยู่ทั่วไปนั้น เป็นพืชดูดความโสโครกออกมาแล้วก็ทำให้น้ำสะอาดขึ้นได้ เป็นเครื่องกรองธรรมชาติใช้พลังงานแสงอาทิตย์และธรรมชาติของการเติบโตของพืช...”

พระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช วันที่ 15 เมษายน และวันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2528

“...เบึงมักกะสันนี้ ทำโครงการที่เรียกว่าแบบคนจน โดยใช้หลักว่าผักตบชวาที่มีอยู่ทั่วไปนั้น เป็นพืชดูดความโสโครกออกมาแล้วก็ทำให้น้ำสะอาดขึ้นได้ เป็นเครื่องกรองธรรมชาติใช้พลังงานแสงอาทิตย์และธรรมชาติของการเติบโตของพืช...”

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระราชดำริให้มูลนิธิชัยพัฒนาและกรุงเทพมหานครแก้ไขปัญหาน้ำเน่าเสียโดยใช้ผักตบชวา ในพื้นที่บึงมักกะสัน เริ่มต้นจากการขุดลอกบึงมักกะสันเพื่อรับน้ำเสียจากคลองสามเสนมาบำบัด ในบึงปลูกผักตบชวาไว้ในคอกไม้ ลอยขวางกับแนวบึงเป็นระยะ เพื่อดูดสารพิษ โลหะหนัก และสารอินทรีย์ต่างๆที่ลอยมากับน้ำ โดยเปลี่ยนผักตบชวาทุก 10 สัปดาห์เพื่อรักษาประสิทธิภาพในการบำบัดน้ำ วิธีการนี้สามารถบำบัดน้ำเสียได้วันละ 30,000-100,000 ลูกบาศก์เมตร ต่อมามีการเสริมเครื่องเติมอากาศแบบทุ่นลอย ทำให้สามารถบำบัดน้ำเสียได้วันละ 260,000 ลูกบาศก์เมตร สำหรับน้ำที่ผ่านการบำบัดแล้วระบายออกสู่คลองธรรมชาติตามเดิม

ผักตบชวานอกจากจะช่วยในการบำบัดน้ำเสีย ยังสามารถใช้ทำปุ๋ยหมัก เชื้อเพลิงหรืออาหารสัตว์ตามเหมาะสม ผลจากโครงการนี้ยังช่วยพัฒนาสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่โดยรอบ